Tp. Hồ Chí Minh, ngày 25/01/2019

Hội thảo Tạo xu hướng – Dẫn dắt thay đổi: “Thúc đẩy từ thiện phát triển và chia sẻ các giá trị chung trong doanh nghiệp tại Việt Nam”

Ngày 23.01.2019, tại Tp. Hồ Chí Minh, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD), Phòng thương mại Châu Âu (EuroCham), Quỹ Đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam (VIGEF) và Tổ chức Cứu trợ Trẻ em quốc tế (SCI) phối hợp tổ chức Hội thảo “Tạo xu hướng – Dẫn dắt thay đổi” 2018. Hội thảo tập trung vào chủ đề Thúc đẩy từ thiện phát triển cho sự phát triển bền vững của Doanh nghiệp, đặc biệt tập trung vào việc xây dựng các mô hình doanh nghiệp thân thiện với trẻ em.Tham dự Hội thảo có hơn 40 đại diện MSD, EuroCham, VIGEF và SCI, cũng như các Diễn giả quốc tế; và đại diện các tổ chức xã hội và các cơ quan báo chí quan tâm đến chủ đề của Hội thảo.

Phát biểu khai mạc, Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD chia sẻ: “Nói tới doanh nghiệp, chúng ta thường nghĩ và nói ngay tới lợi nhuận, tăng trưởng, chứng khoán, và bây giờ là công nghệ 4.0, hiếm khi truyền thông và các diễn đàn nói tới Philanthropy – từ thiện phát triển. Ở một khía cạnh nào đó, việc này khiến mọi người nghĩ rằng, từ thiện phát triển có lẽ chỉ là việc phụ, việc làm thêm của doanh nghiệp, đặc biệt là dành cho các doanh nghiệp lớn, dư dả chứ không mật thiết đối với sự phát triển của doanh nghiệp… Tuy nhiên, trên thực tế, từ thiện phát triển, cùng với xu hướng phát triển của xã hội, gắn bó mật thiết với doanh nghiệp. Thay vì nghĩ rằng “Khi nào doanh nghiệp lớn thì mới tham gia từ thiện phát triển”, hãy nghĩ ngược lại “Hãy đặt từ thiện phát triển, chia sẻ giá trị vào trung tâm chiến lược của doanh nghiệp để giúp doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, năng lực cạnh tranh, văn hoá và phát triển lớn mạnh”.Từ thiện phát triển là xu hướng để doanh nghiệp phát triển bền vững?

Nói về từ thiện phát triển và xu hướng từ thiện phát triển tại Châu Á, Bà Mehvesh Mumtaz Ahmed, Giám đốc Nghiên cứu, Trung tâm Xã hội và Hoạt động cộng đồng Châu Á (CAPS) nhấn mạnh “Từ thiện phát triển được xem là một nguồn lực lớn dành cho các tổ chức làm về phát triển ở Châu Á, mà ở đó chính bản thân các tổ chức cần chứng minh được năng lực thực sự của mình”. Theo khảo sát của CAPS, chỉ số đóng góp cho xã hội của các Doanh nghiệp tại Nhật Bản, Singapore và Đài Loan xếp ở mức “thực hiện tốt” hay rất tốt bởi ở các quốc gia này có sự khuyến khích từ phía Chính phủ. Ví dụ như ở Singapore có chính sách khấu trừ thuế là 250%. Nếu như bạn đóng góp 1 đô la, bạn có thể nhận lại 2,5 đô la.Cũng theo kết quả của khảo sát này, cùng với Hong Kong, Korea, Malaysia, Philippines, Sri lanka và Thái Lan, Việt Nam là một trong những quốc gia đang thực hiện tốt từ thiện phát triển. Một trong những điều cản trở các doanh nghiệp trong việc thực hiện đóng góp cho xã hội chính là thuế, sự khuyến khích từ chính phủ. Do đó, để đẩy mạnh chỉ số này cần có sự gắn kết giữa Nhà nước và khối Doanh nghiệp. Chính phủ cần tạo ra hành lang cho các doanh nghiệp bao gồm cả việc tạo sự khuyến khích hay khấu trừ thuế.Bên cạnh đó, Bà Mehvesh cũng đưa ra một số ví dụ về các chiến lược Trách nhiệm xã hội điển hình của các Doanh nghiệp ở các quốc gia Châu Á như Singapore, Việt Nam, Thái Lan, Philippines, … Các ví dụ cho thấy sự đa dạng về lĩnh vực tiếp cận và nhóm đối tượng hưởng lợi, từ các mô hình từ thiện phát triển liên quan đến giáo dục, công nghệ, đến các mô hình đảm bảo nguồn nước sạch, cung cấp điện cho người dân… Xu hướng từ thiện phát triển hiện đại yêu cầu doanh nghiệp không chỉ “cho” mà còn là “đầu tư, phát triển” “chia sẻ giá trị”. Trong chuỗi giá trị chia sẻ, vai trò của NGO và Doanh nghiệp cần được nhìn nhận từ hai phíaPhiên thảo luận thứ nhất về chủ đề “Chia sẻ giá trị để phát triển Doanh nghiệp bền vững” bàn về sự khác biệt giữa từ thiện phát triển và từ thiện nhân đạo cũng như tại sao từ thiện phát triển lại trở thành xu hướng, giúp doanh nghiệp chuyển từ CSR sang CSV để phát triển bền vững. Bà Mevesh cho biết “cả từ thiện phát triển và từ thiện nhân đạo đều giống nhau ở việc giúp đỡ người khác. Tuy nhiên, nếu như ai cũng có thể cho, làm từ thiện nhân đạo; thì từ thiện phát triển cần có chiến lược lâu dài”.

Ông Tomaso Andreatta, Phó Chủ tịch EuroCham cũng đưa ra một ví dụ hình ảnh về sự khác nhau giữa 2 loại hình này chính là việc cho “con cá” hay cho “cần câu”. Từ thiện nhân đạo chính là việc cho “con cá”; còn từ thiện phát triển là việc cho “cần câu”. Ông Tomaso cũng cho biết thêm các doanh nghiệp của EuroCham cũng tham gia vào các hoạt động xã hội; như việc giảm rác thải ở các doanh nghiệp. Đó vừa giúp nâng cao nhận thức cộng đồng và giải quyết vấn đề việc làm. Các doanh nghiệp cũng đã có quỹ để trả lương cho những người làm công việc phân loại rác. Trên thực tế, trong chuỗi giá trị chung, NGO và Doanh nghiệp chưa thực sự tìm được tiếng nói chung.

Các Diễn giả cũng nhấn mạnh đến “niềm tin”. Các doanh nghiệp chưa thực sự tin lắm các NGO và các NGO lại thường không biết cách tiếp cận, nói chuyện với các doanh nghiệp. Một mặt họ cần một tổ chức NGO vững mạnh, có đủ năng lực. Do đó, cần có sự công nhận vai trò của nhau trong chuỗi giá trị chia sẻ đến từ cả Doanh nghiệp và các NGO.Cũng có nhiều câu hỏi đặt ra xoay quanh đến việc “hiểu nhau” giữa doanh nghiệp và khối các tổ chức xã hội liên và cách tiếp cận các doanh nghiệp một cách hiệu quả. Trên thực tế, kết quả khảo sát ban đầu về mô hình “Doanh nghiệp thân thiện với trẻ em” do MSD thực hiện năm 2018 cũng chỉ ra rằng gần 40% doanh nghiệp chưa phối hợp với TCXH, vì 47% không biết các tổ chức xã hội có thực sự làm tốt hay không.Có thể thấy Từ thiện phát triển có thể là trọng tâm chiến lược của bất kỳ doanh nghiệp dù loại hình hay quy mô nào. Doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ có thể là các đối tác chia sẻ giá trị rất hiệu quả, trong đó, các tổ chức phi chính phủ và doanh nghiệp cần xoá bỏ các rào cản về hiểu lầm, đặt cho mình các cách tiếp cận với tâm thế mới. Chúng ta có thể hợp tác trong rất nhiều lĩnh vực từ các khâu đoạn thực hiện các chương trình dự án xã hội, tới kết nối nguồn lực, truyền tải và lan toả các thông điệp, cung cấp giải pháp, xây dựng hệ sinh thái cho từ thiện phát triển. Để làm được điều này, rất cần nâng cao năng lực của các lãnh đạo của cả doanh nghiệp và tổ chức phi chính phủ để kết nối hợp tác và dẫn dắt sự thay đổi. “Doanh nghiệp thân thiện với trẻ em” – ví dụ điển hình của việc thực hiện hoạt động từ thiện phát triển của doanh nghiệp

Phần 2 của hội thảo tập trung sâu hơn vào việc Từ thiện phát triển và xây dựng mô hình doanh nghiệp thân thiện với trẻ em. Bà Nazia Ijaz, Chuyên gia Hợp tác Doanh nghiệp tại UNICEF Việt Nam, đã khẳng định “Trẻ em liên quan tới mọi doanh nghiệp, doanh nghiệp vừa có trách nhiệm, vừa có lợi ích khi trở thành các doanh nghiệp thực tốt quyền trẻ em. Quyền trẻ em trong nguyên tắc kinh doanh rất đa dạng chứ không chỉ là vấn đề lao động trẻ em hay an toàn lao động, đó còn là việc doanh nghiệp có các sản phẩm, dịch vụ, hoạt động ảnh hưởng tới trẻ em. Doanh nghiệp thực hiện tốt quyền trẻ em sẽ tạo lập được giá trị thương hiệu và niềm tin, mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp. Đây là xu hướng phát triển trở thành triết lý kinh doanh của doanh nghiệp trên toàn thế giới”.

Tại hội thảo, ông Lê Quang Vinh, CEO NexEdu, đại diện nhóm khảo sát cũng đã chia sẻ kết quả ban đầu của Khảo sát “Doanh nghiệp thân thiện với trẻ em” do MSD và SCI phối hợp thực hiện trong năm 2018. Một điểm đáng lưu ý, khảo sát chỉ ra rằng Doanh nghiệp rất quan tâm tới vấn đề trẻ em khi có tới 91% doanh nghiệp tham gia khảo sát từng thực hiện các chương trình liên quan đến trẻ em, tuy nhiên, chưa tới 50% các doanh nghiệp vận dụng các nguyên tắc kinh doanh gắn với quyền trẻ em của UNICEF Một điểm đáng lưu tâm nữa là rất nhiều doanh nghiệp chưa quan tâm tới các chương trình bảo đảm quyền trẻ em khi sản phẩm và dịch vụ của họ không liên quan tới trẻ em. Thực tế thì “Mọi doanh nghiệp đều liên quan đến trẻ em trực tiếp hoặc gián tiếp, và trẻ em dù không phải khách hàng chính của doanh nghiệp vẫn bị ảnh hưởng, hoặc thụ hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp bởi doanh nghiệp, thông qua sản phẩm, hoạt động marketing, dịch vụ, hoạt động của nhà máy, khu vực làm việc doanh nghiệp hay các chương trình cụ thể”. Đối với các doanh nghiệp mong muốn thực hiện “những điều tốt đẹp cho trẻ em”, điểm yếu chính của doanh nghiệp là “còn thiếu ý tưởng, loay hoay trong việc thực hiện và lồng ghép các chương trình đảm bảo quyền trẻ em trong doanh nghiệp. Các chương trình chủ yếu dừng lại ở các hoạt động từ thiện nhân đạo, phong trào hay ngẫu hứng chứ chưa đi sâu vào việc khắc phục các nguyên nhân cốt lõi hoặc các nhu cầu của trẻ em, từ đó đưa ra các giải pháp triệt để, hiệu quả và bền vững”.

Ông Đặng Tự Ân, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam (VIGEF) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào giáo dục đối với sự phát triển của đất nước. Để có thể phát triển giáo dục trong thời gian tới cần phát triển mô hình giáo dục 3 NHÀ: Nhà nước – Nhà doanh nghiệp – Nhà trường. Ông cũng cho biết, riêng đối với Quỹ, một tổ chức phi lợi nhuận, cũng tự vận động, tự xây dựng quỹ cho tổ chức mình để quay lại hỗ trợ cho các đối tượng hưởng lợi khác. Do đó, cần có sự hợp tác, phối hợp với doanh nghiệp để thực hiện hiệu quả các chương trình, dự án của Quỹ.Tại Hội thảo, các đại biểu hăng hái chia sẻ và mong muốn được tiếp tục tìm hiểu sâu hơn nữa về mô hình doanh nghiệp thân thiện với trẻ em, đặc biệt là doanh nghiệp từ thiện phát triển trong mảng giáo dục và có các hoạt động kết nối cụ thể để tạo nên một hệ sinh thái các tổ chức cam kết với từ thiện phát triển nói chung và từ thiện phát triển gắn với phát triển các mô hình doanh nghiệp thân thiện với trẻ em nói riêng.

Hội thảo kết thúc với thông điệp “Chúng ta ở đây để thảo luận các xu hướng mới, và lan toả truyền cảm hứng để bắt đầu thực hành và dẫn dắt các thay đổi, tạo ra các giá trị chia sẻ cho doanh nghiệp, tổ chức xã hội và phát triển cộng đồng”.